DIVERSEN

Werkbezoek B & W aan het Erfgoedplatform

Lees hier het verslag van het werkbezoek.

Bij boekhandel The Read Shop in het Maldense winkelcentrum is sinds 13 november 2015 te koop het boek 'Van Moll tot Kroonsteen, geneeskundige zorg in Heumen en Malden 1820 - 1980'.
In zijn boek van bijna 250 bladzijden heeft Geert Dibbets via archiefonderzoek en interviews de geschiedenis beschreven van de medische zorg die van 1820 tot 1980 in de vroegere gemeente Heumen is verleend.

Aan het begin van de 19de eeuw was er geen dokter in Heumen en Malden. Toen er hier in 1819 in deze dorpen dysenterie heerste, heeft de schout de hulp ingeroepen van de van de Nijmeegse stadsarts Anthonij Moll. Deze bracht liefst 80,25 gulden voor zijn werk in rekening. Mét andere kosten (het vervoer van Moll, de levering en bezorging van de medicijnen) beliep de medische rekening in 1819 166, 25 gulden, een bedrag dat door een administratieve blunder van de schout ten laste kwam van de gemeentekas. Dat was een zeer aanzienlijk bedrag als we bedenken dat de gemeentelijke begroting voor 1819 1.438,65 gulden aan inkomsten bedroeg en 1.420,16 gulden aan uitgaven!

Tot 1840 heeft de gemeente Heumen en Malden Nijmeegse stadsdokters als gemeentearts in dienst gehad: deze moest voor rekening van de gemeente medische hulp verstrekken aan de arme inwoners. Daarna heeft de gemeentearts van Heumen en Malden ruim 30 jaar in Mook gewoond, later in Groesbeek, Neerbosch en Cuijk. Sinds dokter Quanjer zich in 1905 in Heumen vestigde, hebben de dokters steeds binnen de gemeente gewoond en er hun praktijk gevoerd. Naast hun werk als gemeentearts hadden ze ook een huisartsenpraktijk.

Oudere inwoners van Heumen en Malden herinneren zich dokter Gerritsen nog, met zijn woning en praktijk op het huidige parkeerterrein bij restaurant Molenhoek, en dokter Van Meyel aan de Rijksweg. Wat minder scherp is de herinnering aan de twee ‘ondergedoken’ artsen die als assistent van dokter Gerritsen in de oorlogsjaren werkzaam zijn geweest: dokter George Edgar (als jazzmusicus beter bekend als Boy Edgar) en Anthonie Kooman, die in Malden in 1944-1945 de leiding heeft gehad over het noodziekenhuis. Doordat voor Van Moll tot Kroonsteen het archief van de familie Kooman kon worden geraadpleegd, is er veel interessants boven tafel gekomen met betrekking tot het reilen en zeilen van dit noodziekenhuis, de betrokkenheid erbij van Maldense en Mookse EHBO’ers, de verhouding tussen de dokter en de niet onomstreden burgemeester.

Het slothoofdstuk raakt aan het heden: de wijkverpleging en vooral de mensen die daarbinnen hebben gewerkt, de trage gang van zaken rond de stichting van het ‘bejaardencentrum’ Malderburch tot in de eerste periode van zijn bestaan, en de ontwikkeling en opening van het Maldense gezondheidscentrum De Kroonsteen in 1980.

Belangrijke medische wetgeving uit de 19de eeuw is in het kort besproken. Ook is aandacht besteed aan de informatie over doodsoorzaken die voor een aantal jaren uit de 19de eeuw in het gemeentearchief aanwezig is, en besmettelijke ziekten die hier hebben geheerst. Te betreuren valt dat er maar heel weinig te vinden is over hier werkzame vroedvrouwen. Enkele malen zien we een verpleegster vermeld. Eén van hen genoot een bescheiden honorering maar kreeg na een jaar alweer ontslag: de gemeente moest in 1925 niet f. 50 bijbetalen maar f. 275 en hief haar functie op, zonder één woord te besteden aan het belang van haar werk.

Van Moll tot Kroonsteen laat zien dat heden en verleden niet alleen verschillen maar ook duidelijke overeenkomsten vertonen. De financiële relatie tussen gemeenteartsen en gemeente bij voorbeeld doet sterk denken aan het voortdurende getouwtrek tussen ‘zorg’ en verzekeringen. De eis van de gemeente om medische informatie te krijgen omtrent patiënten die voor rekening van de gemeente naar het ziekenhuis moesten, lijkt op de rondzingende wens van verzekeringen om inzage te krijgen in bepaalde patiëntendossiers.

Van Moll tot Kroonsteen is geïllustreerd en kost € 15. Het boek is misschien nog verkrijgbaar in The Read Shop (Malden) en bij de schrijver Geert Dibbets, E mail g.dibbets@hetnet.nl

De NSG leerlingen Heleen Ballemans en Roos Schoute schreven in februari 2014 samen een eindwerkstuk met als titel:
'Historisch Gelre van 1020 tot 1814'.
In dit lezenswaardige werkstuk wordt de geschiedenis van het Gelre uit de doeken gedaan, toegespitst op onze streek.
In de verschillende hoofdstukken komen het bestuur, de standenmaatschappij en de handel en economie aan de orde.
Het werkstuk eindigt met een lijst van literatuurbronnen en een overzicht van de graven en hertogen van Gelre.
Het werkstuk is hier te downloaden

In de achtertuin van Heumen en Malden bouwden Belgen, Nederlanders, Polen en Portugezen een keersluis in het Maas-Waalkanaal.
De publicatie ‘Keersluis Heumen’ vertelt het bijzondere verhaal over de aanleg van de sluis.
Veel foto’s en interviews brengen de mens achter de techniek in beeld en richten de spotlights op de omgeving en de aanwonenden van het kanaal.
‘Keersluis Heumen’ is een publicatie van Inge Hondebrink (fotografie), Gerrit Jagt (tekst & eindredactie) , Wilbert Kruijsen (fotografie)
en Robbert Zweegman (vormgeving).

De publicatie is hier in PDF (groot bestand!) te downloaden; het boek zelf is uitverkocht.