WANDELING #1 - RODE ROUTE




De route is in totaal ongeveer 11 km

01

02

03

04

05

06

07

08

09

10

11

12


Bijna alle paden en percelen hadden vroeger een oude naam. Een aantal daarvan zien we nog terug in de benaming van de huidige straten en buurtschappen. Zo loopt de Kruisbergsestraat (-berg is rivierduin) langs de voetbalvelden van de Passelegt (met hout begroeid laag gelegen weiland) en het Schappenveld ( schapenwei). Voorafgaand aan de nieuwbouw in 1998 hebben archeologen hier opmerkelijke ontdekkingen gedaan. De gevonden voorwerpen vanaf de late steentijd tot in de Middeleeuwen leverden de conclusie op dat met onderbreking van een periode in de late ijzertijd en de vroege middeleeuwen er sprake is geweest van een permanente nederzetting! Overasselt is dus al minstens 4000 jaar bewoond geweest!

13

14


14.1 Oude Kerkepad Oost (foto S van Dijk)

14.2 Oude Kerkepad Midden (foto S van Dijk)

14.3 Oude Kerkepad West (foto S van Dijk)

14.4 Minuutplan Rotsestraat (kadastrale kaart uit 1820)

Toen er nog op Schoonenburg gekerkt werd, konden de kerkgangers gebruik maken van het oude Kerkpaadje tussen de weilanden aan de Ewijkseweg en de Rotsestraat.
Oude bomen markeren nog steeds het pad.
Op Rotsestraat nr. 6 staat de grondig verbouwde boerderij Het Roth uit eind 18e eeuw. De naam zou afgeleid zijn van " gerooid stuk grond op laag vochtig land". Daar woonde Jan van Haren!

Verderop staat op nr. 2 de eveneens flink verbouwde boerderij De Schoonenburg uit begin 1800.

15


15.1 Kruisbeeld met herdenkingsplaat oude kerk (foto W Kruijsen)

15.2 Johannahoeve (foto S. Van Dijk)

Het Kruisbeeld aan de Rotsestraat staat op de plek waar de katholieken uit Overasselt en Nederasselt ter kerke gingen nadat ze in 1609 hun eigen kerk aan de protestanten waren kwijtgeraakt. Eerst in een gewone schuur maar na een brand in 1720 in een nieuwe Schuurkerk en vanaf 1835 in een met overheidssteun gebouwde zgn. Waterstaatskerk. De Schoonenburgseweg heette destijds dan ook Kerkstraat. Bij het in gebruik nemen van de huidige kerk in 1891 is ook het kerkhof verplaatst.

16

17

18


18-1 Oude toponiem Charisius Kampke

18-2 Oude toponiem De Clootyes

Het Zwipperdonksestraatje wordt al genoemd in oude documenten uit de 17e eeuw. De veldweg ligt aan een stuk grond ( Swipperdonck) dat nog steeds voor het grootste deel met hout begroeid is. Het is niet helemaal duidelijk waar de naam vandaan komt. Zwipper komt misschien van wilgentak (zwieper). Een donk is een verhoging in een laag nat gebied.

Clootyes
Ten oosten van het Zwipperdonksestraatje ligt een perceel genaamd Clootyes. Hiermee wordt wel beoogd een verzameling kleine stukjes land weer te geven, zoals onder meer gebeurd is in een akte uit 1677:
“met vier mergen boss , genaemt de Clootyes,
all aen een ander gelegen, paelende gemelde Clootyes aen de Swipperdoncken “

Willem Ernst Charisius werd in 1726 schout van Overasselt en 3 mannelijke nazaten volgden hem op. De laatste burgemeester Charisius overleed in 1891.

In 1648 werd bij de Vrede van Munster bepaald dat in alle Staatse provincies voortaan protestanten de bestuurlijke taken moesten vervullen. Bij gebrek aan geschikte mannen uit de streek kwam de protestantse familie Charisius uit Duitsland naar het katholieke Overasselt toe. De schouten Charisius verwierven in de 18e eeuw flink wat land en boerderijen om in hun inkomen te voorzien. De familie bezat en bewoonde panden als Cabus, De Lepper, Groene Voor, Craeyenbergh en had ook diverse percelen in gebruik waaronder dit weiland, dat net als veel andere percelen in Overasselt “kampke” werd genoemd.

19

20


20.001 Oude toponiem Pieken Holle vrouwen

20.002 Oude toponiem Kort Bossen

20.3 Oude toponiem De Meyer

De door de rivier afgezette klei heeft in het Overasseltse en Nederasseltse Broek gezorgd voor vruchtbare grond, die in gebruik kon worden genomen toen door de aanleg van aaneengesloten rivierdijken in de Middeleeuwen de waterbeheersing beter werd. In de 13de eeuw begonnen de monniken deze werken al te organiseren. Op de plek waar de wetering de Kasteelsestraat kruist, lag in vroeger tijden al een Steenen Brug. De wegen in dit gebied liggen wat hoger dan het maaiveld en hadden van oudsher ook een waterkerendefunctie.

De Meijer Het perceel ’De Meijer’ werd in 1777 gekocht door Fest Janssen . Hij was rentmeester voor de Overasseltse grootgrondbezitters. Een meier is een ander woord voor beheerder of rentmeester. Deze perceelnaam werd pas gebruikt nadat Fest Janssen de grond had gekocht. Zijn zoon Jan Festen volgde hem op en ook daarna ging het rentmeesterschap over van vader op zoon.
De volgende rentmeesters waren Sylvester Festen, Johannes Festen en Jacobus Festen.

Het perceel ten westen van de Steenen brug heet van oudsher Pieken Halve Vrouwen. Het woord ‘Pieken’ verwijst naar Arnt Pieck, de heer van Sleeburg. Hij was in de 15e eeuw eigenaar van deze grond. Het woord Halve Vrouwen wordt ook wel als Halle Vrouwen geschrevenen en verwijst mogelijk naar Hille, Frau van Schoonenburg, die volgens een oude akte in 1318 het perceel verkocht heeft aan het klooster Grafenthal. Het perceel rechts van de Pieken Halve Vrouwen werd de Halve Vrouwen genoemd. Via de familie Pieck komt boerderij de Sleeburg met de Pieken Halve Vrouwen bij de familie Vijgh, die het halverwege de 17e eeuw verkoopt aan Johan van der Moelen en zijn vrouw Mechtelt van Randwijck, de heer en vrouwe van Overasselt. Samen bezaten zij een groot deel van de boerderijen en grond in Overasselt.

Aan de overzijde van de weg (Spellingstraat) liggen de Kortbossen. De naam is afgeleid van een elzenbos dat in 1677 hoorde bij boerderij het Duifhuis, aan de Schoonenburgseweg, die ook deel uitmaakte van het bezit van Johan van der Moelen cs. Een groot deel van het bos was toen al gekapt en bouwland geworden. ‘Kort’ heeft vermoedelijk te maken met het feit dat het houtgewas ongeveer elke vijf jaar gehouwen werd.

21


21.1 Boerderij de Hibmahoeve (foto S van Dijk)

21.2 Minuutplan Kasteel Schoonenburg en kasteelboerderij (kadastrale kaart 1820)

21.3 Kasteel Slimsijp of Schoonenburg (tekening Andries Schoemaker naar Cornelis Pronk 1732 Gelders archief)

21.4 Openbare verkoop kasteel Schonenburg in Den Tempel (prov Geldersche en Nijmeegsche Courant 18-2-1854)

21.5 Boerderij de Nagelhorst (foto S van Dijk)

21.6 Hofstede de Nagelhorst (tekening Cornelis Pronk uit 1732 Gelders archief)

Op Kasteelsestraat nr. 12 stond kasteel Slimsijp of Klein Schoonenburg. Het was met grachten omgeven en tot het begin van de 19e eeuw bewoond door de heren van Schoonenburg. Eerst door de van der Moelens en later door de van Deelens. Hun zoon Izaak was getrouwd met Margreet van Brakell, dochter van een bekende rechter uit Tiel.
Na de sloop is hiervoor de huidige Hibmahoeve (genoemd naar Friese protestantse dames die de restauratie betaalden) in de plaats gekomen. Bij deze hoeve hoort een zgn. Vlaamse schuur met nog veel authentieke details. Vlakbij lag ook nog De Nagelhorst, een versterkte hofstede die al in de 18e eeuw verloren is gegaan. Voor beide boerderijen geldt dat ze met de achterkant naar de weg gebouwd zijn, zoals in die tijd de gewoonte was.


© 2018 Erfgoedplatform Gemeente Heumen * AVG * Disclaimer